بررسی تنوع ژنتیکی در برنج (oryza satival) با استفاده از الکتروفورز پروتئین های ذخیره ای و صفات مورفولوژیک

برنج بعد از گندم مهمترین محصول غذایی ایران بوده و استان فارس نیز یکی از مناطق مهم کشت برنج در کشور می باشد. از اقدامات اساسی که قبل از انجام هر برنامه اصلاحی باید مورد توجه قرار گیرد بررسی تنوع ژنتیکی است . زیرا با انجام بررسی تنوع ژنتیکی، اصلاحگر به نحو مطلوبی از چگونگی ذخایر ژنتیکی اطلاع حاصل می نماید. برای این منظور مطالعاتی بر روی صد لاین برنج از بخش بانک ژن موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال کرج و لاینهای بومی موجود در مرکز تحقیقات کشاورزی فارس انجام گردید. آزمایش طبق طرح لاتیس سه گانه در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در کوشکک انجام گردید. علاوه بر صفات زراعی الگوی نواربندی پروتئین های ذخیره بذور با روش الکتروفورز sdc-page مورد ارزیابی قرار گرفت . تجزیه واریانس صفات ، تفاوت معنی داری را در سطح یک درصد برای وزن هزار دانه، متوسط تعداد دانه در خوشه، تعداد پنجه های بارور در بوته، متوسط تعداد گلچه های عقیم در خوشه، ارتفاع گیاه و عملکرد تک بوته نشان داد. علاوه بر میانگین ژنوتیپ ها، میانگین لاین های شماره های 8، 12، 17 و 28 (قصرالدشتی) به عنوان رقم شاهد و مقدار l.s.d در سطح یک درصد نیز محاسبه گردید. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که به ترتیب لاین های شماره های 6، 77، 23، 61 و 31 از بانک ژن کرج به عنوان بهترین ژنوتیپ ها از لحاظ عملکرد می باشند. با استفاده از نرم افزار آماری spss، تجزیه خوشه ای بر روی داده های استاندارد شده حاصله از صفات زراعی با شش روش انجام گردید. روشهای دورترین همسایه ها و وارد، بهترین گروه بندی را ارائه نمودند. در هر دو روش ژنوتیپ ها در سه گروه تقریبا مشابه قرار گرفتند. الگوی نواربندی پروتئین های ذخیره ای بذور، پانزده باند عمده را در ژنوتیپ ها مشخص نمود. تجزیه خوشه ای باندهای حاصل از الکتروفورز بر اساس وجود یا عدم وجود هر یک از باندها، ژنوتیپ ها را در سه گروه متفاوت قرارد داد. مقایسه گروه بندی حاصل از صفات زراعی، شباهت هایی را میان استفاده از این دو نشان داد.